قوه قضائیه برای جذب قضات از روش های مختلف اقدام می کند که عبارتند از :
- فارغ التحصیلان دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری که از طریق کنکور سراسری جذب شده و به عنوان بورسیه قوه قضاییه از همان ابتدا شروع به تحصیل کرده و با پایه قضایی استخدام می‌شوند، پس از فارغ التحصیلی و طی کردن دوران کارآموزی به شرط موفقیت در آزمون اختبار در اقصی نقاط کشور به تصدی امر قضا مشغول می‌شوند.
- جذب طلاب حوزه‌های علمیه از جمله حوزه علمیه قم و مشهد است که چندسالی است قوه قضاییه در این شهر‌ها مراکز جذب قضات از بین طلاب را راه اندازی کرده و از بین تحصیلکردگان حوزوی که به موجب قانون اجازه استخدام آنها برای تصدی امر قضا داده شده، اقدام می‌کند.
- برگزاری آزمون عمومی جذب قضات (آزمون قضاوت) از بین فارغ التحصیلان رشته حقوق و رشته های مرتبط سایر دانشگاه‌ها که آن هم به تجویز قانونگذار مجاز شمرده شده و سالیان سال است که بخشی از قضات از این طریق جذب و استخدام می‌شوند. این گروه نیز پس از طی دوران کارآموزی قضایی و در صورت واجد شرایط بودن، ابلاغ قضایی دریافت خواهند کرد.
لازم به ذکر است، معمولا قوه قضائیه تعدادی از داوطلبان واجد شرایط را بدون آزمون قضاوت جذب می کند. شرایط خاص این نوع جذب در اطلاعیه های مربوطه اعلام می شود.
قبول شدگان آزمون قضاوت بعد از مصاحبه شفاهی و گزینش های اداری، وارد دوره کارآموزی می شوند. طول این دوره برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و حوزوی متفاوت است. بعد از گذراندن این دوره و قبولی در آزمون نهایی (اختبار)، ابلاغ قضایی دریافت می کنند.
افرادی که ابلاغ قضایی دریافت می کنند، ابتدا در دادسرا مشغول به فعالیت می‌شوند و ابلاغ آزمایشی را می‌گیرند و پس از ابلاغ آزمایشی برای اینکه ابلاغ قطعی را بگیرند، دوباره از آنها اختبار به عمل می‌آید. برای پست‌های بالاتر نیز شرایطی لازم است که معمولا برای آنها آموزش‌های ضمن خدمت در نظر گرفته می شود.
چند سالی بود که زنان حق شرکت در آزمون قضاوت را نداشتند. ولی اخیرا این قانون لغو شده و آنها می توانند در این آزمون شرکت کنند. وجود قاضی های زن به خصوص در دادگاه ها و محاکم خانواده لازم و ضروری است.
قاضی ها دارای پایه های قضایی مختلف هستند که بر اساس مدرک تحصیلی ، سابقه کار ، فعالیت پژوهشی ، جایگاه شغلی ،محل خدمت تعیین می شود و هر قاضی به طور معمول هر 3 سال یکبار می تواند تقاضای ارتقای پایه کند.
مراحل آزمون قضاوت
آزمون قضاوت در سه مرحله تستی، تشریحی و مصاحبه برگزار می شود.اگر داوطلب در مرحله تستی پذیرفته شود به مرحله تشریحی رفته و در صورت قبولی در آن نیز وارد مرحله مصاحبه می شود.
منابع آزمون قضاوت
برای منابع آزمون قضاوت گزینه های مختلفی از سوی موسسات و مراکز مرتبط معرفی شده است. در اینجا به عنوان نمونه منابع آزمون قضاوت که توسط چند تن از افراد برتر و موفق در آزمون قضاوت های گذشته معرفی شده، ارائه می گردد.
منابع آزمون قضاوت پیشنهادی نیما منصوریان رتبه دوم آزمون قضاوت 95
حقوق مدنی: قانون مدنی در نظم حقوق کنونی دکتر کاتوزیان و کتاب شرح جامع قانون مدنی دکتر فرهاد بیات
آیین دادرسی و اجرای احکام مدنی: دوره سه‌جلدی بنیادین دکتر شمس و متن قانون
حقوق تجارت: قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی فرشید فرحناکیان
آیین دادرسی و اجرای احکام کیفری: نص قانون
حقوق جزا: مجموعه ۳ جلدی حقوق جزای عمومی دکتر اردبیلی و مجموعه ۳ جلدی حقوق جزای اختصاصی دکتر میرمحمد صادقی.
منابع آزمون قضاوت پیشنهادی امید فروغ دوست رتبۀ ششم آزمون قضاوت ۹۵
حقوق مدنی: کتاب اعمال حقوقی وعقود معین ۱و۲ دکتر کاتوزیان به اضافۀ شرح جامع قانون مدنی دکتر فرهاد بیات. برای مرور، مختصر حقوق مدنی دکتر توکلی (چاپ۷ به بعد چون اضافاتی دارد) و برای تست هم کتاب تست دکتر قربانی که به من کمک شایانی در شناسایی نقاط ضعفم کرد.
آیین دادرسی واجرای احکام مدنی: ۳جلد پیشرفته دکتر شمس و برای مرور کتاب مختصر آیین دادرسی مدنی دکتر توکلی و متن قانون؛
حقوق تجارت: کتاب قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی فرشید فرحناکیان و مجموعه تست دکتر قربانی؛
آیین دادرسی و اجرای احکام کیفری: کتاب نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری دکتر خالقی و برای مرور هم کتاب دست‌نویس آیین دادرسی کیفری امین بخشی زاده و مجموعه تست دکتر شادی عظیم‌زاده؛
حقوق جزای عمومی: قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی دکتر ابراهیم شمس؛
این کتاب صرفاً مشتمل بر مباحث حقوق جزای عمومی از ماده ۱ الی ۱۵۹ و منبعی مفید برای من بود.
حقوق جزای اختصاصی : ۳ جلد حقوق جزای اختصاصی دکتر میرمحمد صادقی و مجموعه تست شادی عظیم‌زاده.
منابع پیشنهادی آزمون قضاوت سعید چگینی رتبۀ هشتم آزمون قضاوت ۹۵
حقوق مدنی: قانون مدنی، قانون مدنی در نظم حقوق کنونی دکتر کاتوزیان و جزوه ها و کتاب تست دکتر شهبازی؛
آیین دادرسی و اجرای احکام مدنی: قانون، کتاب ساده ساز آیین دادرسی مدنی فرشید فرحناکیان و ۳ جلد کتاب های بنیادین دکتر شمس؛
حقوق تجارت: قانون و کتاب ساده سازحقوق تجارت فرشید فرحناکیان؛
حقوق جزا: فقط نص قانون و تست؛
آیین دادرسی کیفری و اجرای احکام کیفری: فقط نص قانون و تست.
قوانین خاص و آراء وحدت رویه هم در اکثر منابع یافت می شود و نیازی به تهیه جداگانه آن برای داوطلبان نیست.
دروس و ضرایب آزمون قضاوت
دروس ویژه داوطلبان دانشگاهی عبارتند از:
آیین دادرسی کیفری با ضریب 3
آیین دادرسی مدنی با ضریب 2
حقوق مدنی با ضریب 3
حقوق جزای عمومی با ضریب 3
حقوق جزا اختصاصی با ضریب 2
حقوق تجارت با ضریب 2
استعداد شغلی با ضریب 2
دروس ویژه داوطلبان حوزوی عبارتند از:
فقه: مکاسب بخش بیع (از ابتدای کتاب البیع تا پایان «خاتمه:فی آداب التجاره»)
اصول فقه: کفایة الاصول (از ابتدای کتاب تا پایان «المقصد الخامس، فی المطلق و المقید و المجمل و المبین»)
شرایط آزمون قضاوت 96
بدین وسیله به اطلاع کلیه داوطلبان متقاضی ثبت نام و شرکت در آزمون تصدی منصب قضا در سال ۱۳۹۶ می‌رساند،که ثبت‌نام در این آزمون منحصراً به صورت اینترنتی از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان سنجش آموزش کشور به نشانی: www.sanjesh.org از روز یکشنبه مورخ ۹۶/۰۷/۲۳ آغاز و در روز یکشنبه مورخ ۹۶/۰۷/۳۰ پایان می‌پذیرد. لذا کلیه متقاضیان، ضرورت دارد که در مهلت در نظر گرفته شده و پس از مطالعه شرایط و ضوابط عمومی و اختصاصی آزمون و فراهم نمودن مدارک و اطلاعات مورد نیاز، نسبت به ثبت‌نام در آزمون فوق اقدام نمایند.
الف- شرایط عمومی آزمون قضاوت 96:
۱. تابعیت اصلی ایران.
۲. اعتقاد و التزام عملی به دین مبین اسلام، ایمان و عدالت.
۳. التزام عملی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اصل ولایت مطلقه فقیه و عدم وابستگی تشکیلاتی به احزاب، سازمان‌ها و گروه‌های غیرقانونی یا هواداری از آنها، مگر در صورت احراز توبه.
۴. طهارت مولد.
۵. داشتن سلامت جسمی و روانی و توانایی برای انجام کار قضایی به موجب شیوه‌نامه‌ای که به تصویب رئیس قوه‌قضائیه می‌رسد.
۶. داشتن کارت پایان خدمت وظیفه، معافیت تحصیلی یا معافیت از خدمت با لحاظ مقررات ماده واحده قانون گذرانیدن مدت خدمت نظام وظیفه فارغ‌التحصیلان دانشکده علوم قضایی در محاکم قضایی کشور.
۷. نداشتن سابقه محکومیت کیفری مؤثر.
۸. حسن شهرت، اخلاق و امانتداری.
۹. عدم اعتیاد به دخانیات، مواد مخدر و روان‌گردان.
۱۰. داشتن حداقل ۲۲ و حداکثر ۴۰ سال تمام در روز ثبت‌نام.
ب- شرایط اختصاصی آزمون قضاوت:
دارا بودن یکی از مدارک تحصیلی زیر از دانشگاه‌های مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری:
۱. کارشناسی حقوق در یکی از گرایش ها؛
۲. کارشناسی الهیات با گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی؛
۳. کارشناسی فقه و حقوق؛
۴. کارشناسی ارشد پیوسته معارف اسلامی و حقوق در یکی از گرایش ها؛
۵. کارشناسی ارشد پیوسته الهیات، معارف اسلامی و ارشاد با گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی؛
پ- مدارک مورد نیاز آزمون قضاوت 96:
۱.تکمیل تقاضانامه
۲. پرداخت هزینه ثبت نام به مبلغ۱.۰۰۰.۰۰۰(یک میلیون) ریال بصورت الکترونیکی از طریق پایگاه اطلاع رسانی سازمان سنجش آموزش کشور
۳. فایل عکس اسکن شده: داوطلب می‌بایست یک قطعه عکس پرسنلی خود را با مشخصات زیر اسکن نموده و فایل آن را برای ثبت‌نام اینترنتی آماده نماید.
1-3- عکس ۴ * ۳ که در سال جاری گرفته شده باشد (عکس تمام رخ)
2-3- عکس اسکن شده فقط باید با فرمت JPG باشد.
3-3- اندازه عکس اسکن شده باید حداکثر ۴۰۰۳۰۰ پیکسل و حداقل ۳۰۰ * ۲۰۰ باشد.
4-3-تصویر داوطلب باید واضح ، مشخص و فاقد اثر مهر، منگنه و هرگونه لکه باشد.
5-3- حجم فایل ذخیره شده عکس نباید از ۷۰ کیلو بایت بیشتر باشد.
6-3- حاشیه‌های زاید عکس اسکن شده باید حذف شده باشد.
7-3- حتی الامکان عکس، رنگی و دارای زمینه سفید باشد.
تبصره۱- عکس خواهران باید با حجاب و صورت کامل آنان مشخص باشد.
تبصره۲- درصورت ارسال عکس غیر معتبر، ثبت نام داوطلب باطل شده و حق شرکت در آزمون از وی سلب می‌گردد.
تذکر مهم: با توجه به مشکلات بوجود آمده در آزمون های قبلی، در خصوص اشتباه در ارسال عکس داوطلبان (این موضوع برای داوطلبانی که ثبت نام آنان توسط دیگران انجام می شود رخ داده است) تاکید می گردد علاوه بر کنترل اطلاعات ثبت نامی، حتماً نسبت به کنترل عکس ارسالی دقت نمایید تا اشتباهاً عکس داوطلب دیگری بجای عکس شما ارسال نگردد. بدیهی است در صورت ارسال عکس اشتباهی از طرف متقاضی، فرد به عنوان متخلف تلقی و مطابق مقررات با وی رفتار خواهد شد.
ت- زمان ثبت نام و برگزاری آزمون قضاوت 96
۱- کلیه داوطلبان متقاضی ثبت نام در آزمون تصدی منصب قضا در صورت داشتن شرایط عمومی و اختصاصی مندرج در بند الف و ب این اطلاعیه نسبت به تهیه مدارک خواسته شده بر اساس بند (پ) اقدام و از تاریخ ۹۶/۰۷/۲۳ لغایت ۹۶/۰۷/۳۰ با مراجعه به پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان سنجش آموزش کشور به نشانی www.sanjesh.org نسبت به ثبت نام در آزمون اقدام نمایند و در پایان ثبت نام به هر یک از داوطلبان کد رهگیری ارائه خواهد شد که داوطلبان لازم است تا پایان کلیه مراحل آزمون این کد را نزد خود نگهداری نمایند. ضمناً یادآور می‌شود ثبت‌نام منحصراً به صورت الکترونیکی می‌باشد و داوطلبان لازم است از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی مذکور نسبت به ثبت نام در آزمون اقدام نمایند و ثبت نام به غیر از روش فوق غیر قابل قبول می‌باشد و این دسته از داوطلبان مجاز به شرکت در آزمون نمی‌باشند.
۲- آزمون به صورت دو مرحله ای (تستی و تشریحی) است. تاریخ برگزاری آزمون تستی روز جمعه مورخ ۹۶/۰۹/۲۴ و تاریخ برگزاری آزمون تشریحی روز جمعه مورخ ۹۶/۱۱/۲۷ خواهد بود.
۳- داوطلبان متقاضی شرکت در آزمون می بایست از روز چهارشنبه مورخ ۹۶/۰۹/۲۲ با مراجعه به پایگاه اطلاع‌رسانی فوق نسبت به پرینت کارت شرکت در آزمون تستی اقدام نمایند.
۴- ساعت و محل برگزاری آزمون بر روی کارت شرکت در آزمون داوطلبان درج خواهد شد.
ث- مواد و ضرایب امتحانی آزمون تستی قضاوت 96
۱. استعداد شغلی (ضریب ۲)
۲. حقوق مدنی (ضریب۳)
۳. حقوق تجارت (ضریب ۲)
۴. آیین دادرسی و اجرای احکام مدنی (ضریب ۲)
۵. آیین دادرسی و اجرای احکام کیفری (ضریب ۲)
۶. حقوق جزای عمومی (ضریب۳)
۷. حقوق جزای اختصاصی (ضریب ۲)
ج- نحوه پذیرش در حوزه های قضایی:
۱. داوطلبان در مرحله ثبت نام باید سه استان را به ترتیب اولویت برای خدمت انتخاب نمایند. علاوه بر این سه اولویت داوطلبان در صورت تمایل می توانند یک اولویت به انتخاب قوه قضاییه واگذار نمایند. محل خدمت داوطلبان صرفاً بر اساس ظرفیت استان ها و اولویت های پیشنهادی تعیین خواهد شد.
۲. داوطلبانی که موفق به قبولی در مصاحبه علمی و آزمون شخصیت می شوند، به امور گزینش معرفی و در صورت قبولی در تمامی مراحل گزینش، کارآموزی و اختبار پایان دوره به خدمت گرفته خواهند شد. بنابراین تا پایان مراحل یادشده، قوه قضاییه هیچ گونه مسؤولیتی در خصوص استخدام داوطلبان بر عهده نمی گیرد.
ملاحظات:
۱. آزمون مزبور مخصوص داوطلبان با مدرک تحصیلی دانشگاهی است و شرایط و ضوابط آزمون حوزویان متعاقباً اعلام خواهد شد.
توجه : داوطلبان حوزوی اخبار و اطلاعات آزمون را از تارنمای معاونت منابع انسانی قوه قضاییه به نشانی www.qazahrm.ir پیگیری نمایند.
۲. ملاک احراز شرایط عمومی و اختصاصی، زمان ثبت‌نام خواهد بود. مسؤولیت صحت و سقم اطلاعات ثبت شده در تقاضانامه به عهده داوطلب است. بنابراین کسانی که شرایط لازم برای شرکت در آزمون را ندارند، باید از ثبت نام در آزمون خودداری نمایند، در غیر این صورت در مراحل بعدی حذف خواهند شد.
۳. فرایند جذب عمومی سال ۱۳۹۶ طی دو مرحله تستی و تشریحی خواهد بود و آزمون تشریحی از بین پذیرفته شدگان آزمون تستی به عمل خواهد آمد. پذیرفته شدگان مرحله اخیر به مصاحبه علمی معرفی خواهند شد.
۴. مدت کارآموزی داوطلبان دانشگاهی حداقل یک سال خواهد بود.
۵. رعایت حجاب کامل اسلامی برای بانوان در تمامی مراحل آزمون واستخدام الزامی می باشد.
۶. دارندگان شرایط جذب اختصاصی می توانند به تارنمای معاونت منابع انسانی قوه قضاییه به نشانی www.qazahrm.ir مراجعه و در سامانه جذب اختصاصی ثبت نام نمایند.
منبع : مسیر ایرانی
