ترس، استرس و فشارهای روحی درد امروز جوامع صنعتی و در حال توسعه است؛ طبق اعلام انجمن افسردگی و اضطراب آمریکا، ۴۰ میلیون نفر از مردم این کشور درگیر این عارضه روانی هستند.
چکیده مصاحبه پژوهشی:
- استرس و اضطراب طبیعی: نگرانی واقع بینانه، موثر و کارساز است و به فرد کمک می کند تا خود را برای مقابله با خطر و چالش ها آماده سازد.
- استرس و اضطراب کاملاً طبیعیه و باید توسط خود فرد مدیریت و کنترل شود.
- استرس باعث می شود که فرد در شرایط سخت درست عمل کند.
- استرس و اضطراب مضر: در صورتی که اضطراب، تداوم داشته باشد و بر عملکرد ما تاثیر منفی بگذارد، نیاز به درمان دارد.
- داشتن هدف و معنا، خودباوری، در حال زندگی کردن، شوخ طبعی، شرکت در فعالیت های اجتماعی، برنامه ریزی فعالیت تفریحی، سازماندهی کارها، اولویت بندی و عدم رقابت جویی مفرط از راه های موثر کاهش و مدیریت استرس و اضطراب است.
پژوهش خبری صداوسیما: ترس، استرس و فشارهای روحی درد امروز جوامع صنعتی و در حال توسعه است؛ طبق اعلام انجمن افسردگی و اضطراب آمریکا، ۴۰ میلیون نفر از مردم این کشور درگیر این عارضه روانی هستند. در زندگی روزمره مواردی همچون "ترافیک، کارهای ناتمام و عقب افتاده، مشکلات خانوادگی، بیمار شدن، امتحانات و مسائل شغلی" همگی باعث به وجود آمدن استرس در فرد می‌شود. متاسفانه استرس طولانی مدت و کنترل نشده باعث بروز مشکلات جسمی و روحی فراوانی برای فرد می شود. اضطراب یکی از شایع‌ترین مشکلات سلامت روان است و تقریبا احتمال ابتلای تمامی افراد به آن وجود دارد. به این بهانه در مصاحبه پژوهشی با دکتر منصوره فضیلتی، دکترای تخصصی کودک و خانواده موضوع: « استرس و اضطراب خوب یا بد؟! » را با طرح سئوالات زیر مورد بررسی و واکاوی قرار دادیم:
1.اضطراب چیست؟
دکتر منصوره فضیلتی: دکترای تخصصی کودک و خانواده: اضطراب، یک واکنش هیجانی منفی ناخوشایند در مورد یک رویداد(تهدید) احتمالی آتی است. همه افراد در بسیاری از موقعیت ها در زندگی روزمره به طور طبیعی احساس اضطراب را تجربه می کنند. اکثر رفتارهای اضطرابی کاملا طبیعی و به صورت واکنش های سازگارانه است و به ما کمک می کند تا در شرایط دشواری که برایمان پیش می آید؛ درست عمل کنیم. در اضطراب طبیعی نگرانی واقع بینانه، موثر و کارساز است و به فرد کمک می کند تا سیستم مقابله ای خود را برای مقابله با خطر آماده کند. اضطراب به فرد هشدار می دهد که خطری در راه است. وقتی نگرانیم (در اضطراب طبیعی) احتیاط می کنیم و یا از خطر دوری می کنیم یا تمهیدات لازم را برای مقابله با آن فراهم می کنیم. و این به حفظ بقای ما کمک می کند.
2- اضطراب، ترس و استرس چه تفاوت ها و شباهت هایی با هم دارند؟
دکتر منصوره فضیلتی: دکترای تخصصی کودک و خانواده: ترس در واکنش به خطری مشخص و بیرونی است. در حالی که منشا اضطراب نامعلوم، درونی و مبهم است. استرس احساس تحت فشار بودن در حالت اضطراب یا ترس است. استرس به واکنش طبیعی بدن در برابر عوامل محرک، تغییرات، فشارهای درونی یا بیرونی گفته می‌شود. این عوامل در شرایط مختلف سبب بر هم خوردن تعادل بدن می‌شوند و بدن برای مقابله با این حالت، هوشمندانه تلاش میکند تا تعادل از دست رفته را بازگرداند.
3.چه نوع اضطرابی مضر است؟
دکتر منصوره فضیلتی: دکترای تخصصی کودک و خانواده: زمانی که اضطراب بسیار شدید می شود یا میزان آن با موقعیت تناسب ندارد(نگرانی بیش از حد در مورد سلامتی)، برای فرد مشکل ایجاد می کند؛ یعنی نگرانی باعث رنج دائمی فرد می شود؛ تا جایی که فرد نمی تواند به زندگی روزمره خود بطور عادی ادامه دهد. در اینجا به این نوع اضطراب، اضطراب مرضی یا اختلال اضطرابی می گوییم؛ که یک حالت برانگیختگی شدید است که با نگرانی مفرط و تردید دائمی همراه است.یعنی تا حدی زیاد شود که بر عملکرد خانوادگی، شغلی و تحصیلی فرد اثر بگذارد.در این صورت باید درمان شود.
4. استرس و اضطراب در روابط بین فردی چگونه است؟
دکتر منصوره فضیلتی: دکترای تخصصی کودک و خانواده: هریک از ما نقشهایی را ایفا می کنیم، گاهی بین این نقش ها تضادهایی وجود دارد. گاهی هم مشخص نبودن نقش باعث فشار می‌شود؛ گاهی تعداد نقش هایی که باید ایفا کنیم، زیاد و از توان ما خارج است. مسؤولیت زیاد نیز خودش فشارزا است. یکی دیگر از عوامل فردی سن فرد است. افراد مسن به دلیل تجربه بیشتر فشار کمتری متحمل می‌شوند. شواهد زیادی وجود دارد که رقابت نه تنها در ورزش های بدنی بلکه در فعالیت های میان فردی، مثل بحث ها و مذاکرات، باعث انگیختگی خودکار و استرس زیادی می شود. نتایج پژوهش ها نشان می دهد نیاز به عملکرد خوب و نیاز به موفقیت از منابع اصلی استرس است.
نشانه های فرد مضطرب
5. چطور می شود هم فردی معمولی بود(ترین نبود) و هم مضطرب نبود؟
دکتر منصوره فضیلتی: دکترای تخصصی کودک و خانواده: همانطور که قبلا ذکر شد سطح بهینه ای از اضطراب برای عملکرد خوب و حیات انسان لازم است. نکته قابل تامل در مورد اضطراب این است که در اضطراب نگرانی ها معطوف به آینده است، یعنی فرد در واکنش های اضطرابی نگران این است که اتفاقی در آینده بیفتد و دائم در آینده سیر می کند. پس باید یاد بگیریم و تمرین کنیم در زمان حال زندگی کنیم. اینکه تا چه حد نگران چیزهایی می‌شویم که اتفاق نیفتاده و احتمالا هرگز رخ نخواهد داد بسیار آزاردهنده است. وقتی در زمان حال زندگی می‌کنیم، آرامش و تمرکز خاصی در ذهن خود احساس می کنیم. زندگی در لحظه به معنی آن است که اجازه بدهیم گذشته عبور کند و به آینده اعتماد کنیم. اگر ما مثبت و به زمان حال خوشبین باشیم، آینده ما نیز مثبت و امید بخش خواهد بود.
6.عوامل اضطراب زا کدام است؟
7. اضطراب بیش از حد باعث چه آسیب ها و اختلالات رفتاری می شود؟
8. راه های موثر کاهش و مدیریت استرس و اضطراب چیست؟
9. آیا می توان انتظار داشت که در روابط بین فردی ، رضایت همه را بدست آورد؟
دکتر منصوره فضیلتی: دکترای تخصصی کودک و خانواده: هیچ وقت نمی توانیم همه کسانی را که با آنها در تعامل هستیم را راضی کنیم. اگر بیش از توانمان برای خواسته های دیگران تلاش کنیم فرصت کافی برای تحقق نیازهای خود را نخواهیم داشت. در اینجا لازم است به تمایز بین مهرطلبی و مهربانی اشاره کنیم. وقتی به کسی مهربانی کنیم که طالب آن است، هم در خودمان و هم در فرد مقابل احساس خوب و مثبت ایجاد می‌شود اما در مهرطلبی اصولا نیاز طرف دیگر مطرح نیست. اولین نتیجه منفی مهرطلبی، افسردگی و اضطراب است؛ چون فرد در نقطه‌ای به این واقعیت می‌رسد که هرقدر خوبی کند، دیگران همان‌قدر به او خوبی نمی کنند، پس دنیا را نامنصفانه قضاوت میکند و ناامید می‌شود و این ناامیدی احساس عدم امنیت، افسردگی و اضطراب را در فرد به وجود می آورد.
کلام آخر
از آنجایی که استرس بخش اجتناب ناپذیر زندگی ماست و بر عملکرد و رفتار ما تاثیر می گذارد و در صورت تداوم عامل زمینه ساز و آشکار ساز بسیاری از بیماریهاست و بر همه جنبه ها و حیطه های زندگی ما تاثیر دارد و باعث بسیاری از آسیب های اجتماعی می شود؛ باید عوامل استرس زا را شناسایی کرده و در حد امکان آنها را تعدیل کنیم. در مورد رویدادهایی که خارج از کنترل ما هستند، پذیرش این مساله به ما کمک میکند تا در مورد آنها استرس کمتری داشته باشیم.
خیلی از افراد می پرسند: چطور استرس نداشته باشیم؟ آیا می شود استرس را از زندگی حذف کرد؟ استرس خوب یا بد است؟ آیا با دارو می شود استرس را کنترل کرد؟ اولین اقدام این است که سوال: چطور استرس را مدیریت کنیم؟ را با سوال: چطور استرس نداشته باشیم؟ را جایگزین کنیم! وقتی می پرسیم چطور استرس نداشته باشیم؛ به صورت کاملاً ناخودآگاه فکر می کنیم؛ وجود استرس برای بدن بسیار خطرناک و کشنده است. ولی وقتی می پرسیم چطور استرس را کنترل یا مدیریت کنیم؛ قبول می کنیم که استرس وجود دارد و کاملاً طبیعی است. می پذیریم که بدن ما بسیار هوشمند است و دنبال راهکارها و تکنیک هایی برای مدیریت و کنترل استرس خواهیم بود. با عوض کردن سوالات خودمان میتوانیم زندگی خودمان را نیز عوض کنیم. و مهارت ارتباطی خود را بالاتر ببریم.
منبع: Iribnews
